جراحی آندوسکوپی بینی و سینوس

جراحی آندوسکوپی بینی و سینوس

 
بطور کلی اندوسکوپی در فیلد بینی و سینوس دو کاربرد عمده دارد. دکتر علی اصغر شیرازی جراح بینی و سینوس و متخصص گوش و حلق و بینی در خصوص کاربرد های آندوسکوپی بینی و سینوس در ادامه توضیح خواهند داد.
 

کاربرد تشخیصی

 
بسیاری از بیماریهای بینی بویژه بیماریهای مخاطی که ممکن است در سی تی اسکن، ام آر آی بخوبی مشهود نباشد، براحتی با آندوسکپ قابل تشخیص است. یکی از ویژگی‌های عمل آندوسکوپ در مقیاس با روشهای تصویر برداری رادیولوژی ، عدم نیاز به پرتوهای مضر است.
لذا بدون نگرانی و به کرات قابل استفاده است ( حتی در خانمهای باردار) آندوسکوپی بینی در تشخیص سینوزیت ، تورم مخاط و حساسیت ، تومورهای بینی ، جسم خارجی ، علل خونریزی بینی ، وجود پولیپ بینی ، بزرگی آدنوئید یا لوزه سوم ، نشت مایع مغزی ، بررسی اختلال بویایی ، بررسی علل گرفتگی گوش ، بررسی علل سردرد ، بررسی علل بوی بددهان کاربرد دارد و با توجه به عدم نیاز به پرتوهای مغز آندوسکپی برای بیمار قابل تکرار است .
لذا نقش مهمی در بررسی پاسخ بیماران به درمان دارویی یا جراحی داشته و بعد از پایان دوره درمان می توان آنرا برای بیمار تکرار کرد.

نحوه انجام آندوسکوپی تشخیصی

دکتر شیرازی در خصوص نحوه انجام آندوسکوپی تشخیصی این گونه توضیح می دهند که، این نوع از آندوسکوپی تحت بی حسی موضعی و بدون نیاز به بیهوشی عمومی و بصورت سرپایی در مطب یا درمانگاه قابل انجام است. در بسیاری از موارد در کودکان نیز می توان بصورت سرپایی آنرا انجام داد. انجام این روش بین 5 تا 10 دقیقه طول می کشد.

کاربرد درمانی آندوسکوپی سینوس

روش و علت انجام آندوسکوپی سینوس به دلیل درمان، با آندوسکوپی سینوس برای تشخیص متفاوت است.
آندوسکوپی سینوس که به منظور درمان انجام می‌شود، بیشتر در اتاق عمل و زیر بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی است.

علل انجام آندوسکوپی سینوس درمانی 

عود سینوزیت ، انسداد دهانه سینوسها ، اختلال در تخلیه ترشحات و تهویه سینوس است. این انسداد به علت تورم مخاط ناشی از عفونت، حساسیت، انحراف تیغه میانی بینی ویا تنگی مجرای خروجی سینوس است. این تنگی و انسداد گاه همراه پولیپ می باشد.

نحوه عملکرد آندوسکوپی سینوس

در جراحی آندوسکوپیک بینی و سینوس، به کمک آندوسکوپ فقط نواحی از بینی و سینوس که دچار عارضه است تحت جراحی قرار گرفته و تنها دهانه سینوس گشادتر می شود ، بدین ترتیب از صدمه به نسج سالم بینی که موجب اختلال در حرکت مخاط میگردد، جلوگیری می شود .این تفاوت بین این روش جراحی با روشهای دیگر جراحی های سینوس است .
استفاده از آندوسکوپی بینی و سینوس در مواردی غیر از سینوزیت :
همانطور که گفته شد در این روش می توان بدون صدمه به بافتهای سالم تنها نواحی خاص را که لازم است ، تحت جراحی قرار داد . از این روش جراحی می توان غیر از سینوزیت در موارد زیر نیز استفاده کرد :

1- درمان تومورهای خوش خیم و بدخیم سینوس (سرطان سینوس)

آندوسکوپ امکان دید مناسب حاشیه تومور را میدهد لذا می توان تومور را به دقت و بدون صدمه به ساختمانهای مجاور مثل چشم و مغز خارج کرد .

2- جراحی تومورهای قاعده جمجمه 

دسترسی به تومورهای قاعده جمجمه بسیار سخت و پر عارضه است . این تومورها در قسمت تحتانی مغز و در فضای بین جمجمه و بینی یا جمجمه و گوش قرار می گیرند . در روشهای معمولی ، دسترسی به این تومورها و برداشتن آنها نیاز مند عبور از مغز یا کنارزدن آن است که عوارض بسیار شدید و حتی مرگبار دارد .
در روش جراحی آندوسکوپیک ، می توان بعضی از این تومورها را از بینی و با دید آندوسکوپ و با وسایل ظریف خارج کرد .
دراینصورت احتمال صدمه به عناصر مغزی و طول دوره درمان و اقامت در بیمارستان کاهش می یابد. سالهاست که در جراحی غده هیپوفیز از این روش استفاده می شود .

3- ترمیم نشت مایع مغزی نخاعی

بطور طبیعی به واسطه وجود چند لایه که بصورت عایق عمل می کند ، بین مغز و فضای بینی ارتباط وجود ندارد. این عناصر جداگانه عبارتند از مخاط بینی و سینوس ، استخوان قاعده جمجمه و پرده دورا یا سخت می باشد .گاهی موارد بعلت ضربه ، تومور یا بصورت خودبخود بین مغز و فضای بینی ارتباطی باز می شود .
ضربات وارده به سر می توانند موجب پارگی این عناصر جدا کننده شود . بعضی موارد نیز نقص و یا ضعف این لایه ها سبب ایجاد سوراخ بین مغز و بینی می شود در نتیجه مایع مغزی و نخاعی می تواند وارد بینی شده و بصورت آبریزش غیر چرکی شفاف خود را نشان میدهد .
این عارضه بسیار خطرناک بوده و میتواند موجب انتقال عفونت از بینی به مغز ومننژیت گردد که گاهی مرگبار است. در بسیاری از این بیماران میتوان از راه بینی و با کمک اندوسکوپ و بدون نیاز به باز کردن مغز، سوراخ بین بینی و مغز را ترمیم کرد .

مراقبت های بعد از جراحی اندوسکوپی سینوس

بعد از انجام جراحی های اندوسکوپی سینوس ، مراقبت های بعد از آن بسیار مهم است. دکتر شیرازی در خصوص این مراقبت ها این گونه بیان می کنند که رعایت این نکات در درمان بیماری های درمان شده بسیار مهم است.
مدت زمان بهبودی بعد از جراحی اندوسکوپی سینوس دو هفته است. پس در این مدت تمامی مراقبت ها ر ابا دقت انجام دهید تا بتوانید به زندگی روزانه خود بازگردید.
در هفته اول بعد از جراحی اندوسکوپی سینوس انجام مراقبت ها سبب کاهش درد ها و ناراحتی ها می شود.
 

نکات و دستورالعمل مراقبت‌های هفته اول بعد از جراحی سینوس

• در زمان خواب و استراحت از چند بالش استفاده شود و به حالت نیمه نشسته استراحت کنید.
• تخلیه سینوس ها در زمان خواب و استراحت و در حالت نیمه نشسته به راحتی انجام می شود.
•  این کار سبب کاهش ورم صورت و بینی می شود.
• به منظور حفظ رطوبت بینی و سینوس ها از یک دستگاه مرطوب کننده ها در محل استرحت خود استفاده کنید. همچنین هوای منزل را پاک نگه دارید.
• مرطوب ماندن هوا سبب کاهش تورم و گرفتگی بینی بعد از جراحی می شود.
• استفاده از کمپرس سرد بعد از جراحی توصیه می شود. بهتر است این کمپرس ها بر روی یکی از دو چشم قرار گیرد تا درد ناحیه کاهش یابد.
• در صورتی که احساس سرماخوردگی دارید بهتر از با توجه به تجویز متخصص گوش و حلق و بینی، دارو های ضد احتقان مصرف نمایید.
• به دلیل مصرف این دارو ها آبریزش بینی کاهش می یابد و به مدت 7 الی 10 داخل بینی احساس گرفتگی دارید. بعد از اتمام دوره بیماری این حس برطرف می شود.
• استفاده از هر نوع دستمال به منظور تمیز کردن داخل بینی ممنوع است. به منظور تمیز کردن بینی بهتر است یک دستمال را زیر بینی قرار دهید.
• در زمان عطسه از راه دهان این کار را انجام دهید. زیرا عطسه به بافت های جراحی شده و محل جراحی آسیب وارد می کند.
• به منظور تمیز کردن زخم ها بهتر است از محلول پر اکسید و گوش پاک کن تمیز استفاده کنید. بعد از تمیز کردن داخل بینی از پماد تجویز شده را بر روی گوش پاک کن تمیز دیگری قرار داده و داخل سوراخ های بینی را به آرامی مرطوب کنید.
• طی روز های اولیه بعد از جراحی اندوسکوپی سینوس، ترشحاتی از بینی خارج می شود که عادی است. پانسمانی به منظور جمع کردن این ترشحات زیر بینی قرار داده می شود که باید به طور مرتب تعویض شود.
• دارو هایی توسط متخصص گوش و حلق وبینی تجویزمی شود که باید طبق دستور العمل مصرف شود.
• در صورت استفاده از عینک بهتر است با استفاده از چسب به پشانی متصل کرده تا به بینی فشار وارد نشود. بعد از اتمام دوره درمان می توانید به حالت قبل از عینک استفاده کنید.
• از بلند کردن اجسام سنگین باید خودداری کرد
• خم و راست شدن ممنوع است
• در مان استفاده از موبایل ، کامپیوتر و مشاهده تلویزیون زاویه سر و صورت خود را به سمت بالا تغییر دهید . از خم کردن صورت خودداری کنید.
•  از خوردن خوراکی هایی که نیاز به جویدن دارد باید  خودداری کرد. در این مدت سعی شود از خوراکی ها و غذاهای نرم استفاده شود.
• انجام ورزش های سنگین و هوازی در این مدت ممنوع است. اما پیاده روی توصیه می شود.

نکات و دستورالعمل مراقبت‌های هفته دوم بعد از جراحی سینوس

• مراقبت هایی که در این مدت انجام میدهید همانند مراقبت‌های هفته اول می باشد. ولی در این مدت احساس گرفتگی بینی کمتر است.
• در صورت داشتن خونریزی از بینی، کمی داروی اکسی متازولین به هر دو سوراخ بینی بزنید و نوک بینی را کمی فشار دهید.
• از فین کردن باید خودداری کرد.
• استفاده از دارو های غیر استروئیدی در این دو هفته ممنوع است زیرا باعث خونریزی محل جراحی می شود.
• استفاده از اسپری های استروئیدی بینی تا دو هفته بعد از جراحی ممنوع است. متخصص گوش و حلق و بینی اعلام خواهد کرد که چه زمانی می توانید مجددا شروع به مصرف نمایید.